«ای ز هجرانت زمین و آسمان بگریسته»
محمدمسعود رجایی فرزند محمد‌ابراهیم رجایی در سال ۱۳۳۰ در شهر هرات، هستی پذیرفت. پدر ایشان محمد‌ابراهیم رجایی از فرهنگیان بنام و از موسسان انجمن ادبی هرات بود. استاد رجایی دوران آموزشی خود را در هرات به پایان رساند و در سال ۱۳۵۲ دانش‌جویی را در دانشکدهی تاریخ و ادبیات دانشگاه کابل آغاز کرد و با ختم دوران دانش‌جویی، در روزنامه‌ی اتفاق اسلام نخستین فعالیت‌های فرهنگی و ادبی خویش را آغاز کرد.
محمدمسعود رجایی در کارنامه‌ی فرهنگی خود دست‌آوردهای فراوانی دارد. او پژوهش‌گر، نویسنده، استاد دانشگاه و رییس انجمن ادبی هرات بود، هم‌چنان سال‌هایی را در اکادمی علوم افغانستان کار کرد که با تأسیس دانشگاه هرات در سال ۱۳۶۸ از اکادمی علوم افغانستان به‌عنوان استاد ادبیات به دانشگاه هرات آمد. استاد رجایی در بین دانش‌جویانش به عنوان به‌ترین استاد شناخته می‌شد و توانست در سال ۱۳۸۷ در رقابتی گزینشی در بین تمام استادان دانشکدهی ادبیات، مقام نخست را به‌دست آورد.
استاد رجایی در زمینهی پیدایش مکتب ادبی هند و هرات‌شناسی پژوهش‌هایی انجام داده است که حاصل آن در نشریه‌های «اورنگ هشتم»- ارگان نشراتی انجمن ادبی هرات- و نشریه‌ی علمی- پژوهشی «اندیشه»-ارگان نشراتی دانشگاه هرات- نشر شده است. هم‌چنان به کوشش استاد محمدمسعود رجایی کتاب‌های: «معماری اسلامی هرات»، «بخشی از تاریخ هرات باستان»، «مجموع مقالات سیمینار فکری سلجوقی» و «طاووس سخن در آیینه‌خانه» به چاپ رسیده است.
استاد رجایی یکی از نخستین اندیشه‌مندانی است که مکتب ادبی هرات را مطرح کرده‌اند و آن‌را حاصل پیدایش مکتب هندی می‌شمردند، و این فرضیه را با استناد به مقالات علمی- پژوهشی فراوانی که با هم‌فکران خود انجام داده بود؛ به اثبات رسانده است.
محمدمسعود رجایی بنا به وابستگی‌های فراوانی که به تاریخ و فرهنگ هرات داشت، در سال‌های ۱۳۷۱ و ۱۳۷۲ در رشتهبرنامه‌های تلویزیونی، به معرفی آثار باستانی هرات پرداخت که این گنجینه از به‌ترین مجموعه‌های با‌ارزش در معرفی آثار باستانی هرات می‌باشد. او هم‌چنان از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۱ به‌عنوان رییس انجمن ادبی هرات- نخستین انجمن ادبی افغانستان- در زمینهی پرورش استعدادهای نوین در گستره‌ی ادبیات و شعر، پژوهش‌های ادبی، نشر مجله‌ی ادبی «اورنگ هشتم» و چاپ کتاب‌های ادبی فراوان، تلاش کرد و رونق‌فزا و حامی فعالیت‌های فرهنگی و ادبی بود.
با دریغ که این فرزند توانا و با‌وقار هری‌زمین به‌تاریخ ۵ تیرماه/ سرطان ۱۳۹۱ به جاودانگی پیوست.
