وقتی در ۸ مهرماه سال ۱۳۸۸ نهاد علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، نوروز را به عنوان میراث جهانی به ثبت رساند، پاسخی بود به درخواست کشورهایی که این روز را به عنوان نماد فرهنگی کشورهایشان جشن میگیرند. نوروز به درخواست کشورهای هند، ایران، پاکستان، قزاقستان، آذربایجان و اوزبیکستان از طرف سازمان یونسکو ثبت شد. متأسفانه دو کشور افغانستان و تاجیکستان به دلیل عدم عضویت در کنوانسیون میراث ناملموس جهانی جز درخواستکنندگان نبودند.
افغانستان در آن سال به تازگی به این کنوانسیون ملحق شده بود و تاجیکستان عضویت آن را حاصل نکرده بود؛ اما این موضوع به هیچ وجه از اهمیت این دو کشور در برگزاری جشن نوروز نمیکاهد. افغانستان در طول تاریخ خود همواره نوروز را به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و تمدنی خود جشن گرفته است.
این جشن بزرگ با وجود تعبیر و تفسیرهای نادرست که از سوی برخی قشریون صورت گرفته و حتا در حاکمیت قبلی طالبان کاملاً از تقویم حذف شده بود؛ اما در خانه خانهی مردم افغانستان میشد آثار گرامیداشت نوروز را دید؛ هفت سین را به تماشا نشست و هفت میوه را با پرمزهگی تناول کرد.
نوروز نه تنها که یک جشن باستانی و میراث فرهنگی برای حوزهی تمدنی ما به شمار می رود؛ بلکه بخشی از هویت و فرهنگ همگانی شماری از کشورهای منطقه نیز به حساب میآید. جالب اینجاست که حالا حتا در برخی کشورهای اروپایی و امریکای شمالی نیز از نوروز تجلیل میشود.
ارجگزاری به نوروز، ارجگزاری به فرهنگ و تمدنی است که در طول هزاران سال سبب انسجام و همدیگرپذیری، تساهل و مدارا میان مردمان کشورهای این حوزهی تمدنی شده است. نوروز جشن ملی مردمان زیادی در منطقهی ماست که با وجود اینکه به زبان فارسی حرف نمیزنند؛ اما خود را بخش جداییناپذیر این فرهنگ کهن و باستانی دارند.
نوروز در شعر و ادب فارسی نیز تبلور جاودانه یافته است. هیچ شاعر و ادیبی را در زبان فارسی نمیتوان سراغ گرفت که در شعرش از نوروز به عنوان جشن زمین و تازگی جنب و جوش یاد نکرده باشد. این بار فرهنگی چنان گسترده و عمیق است که نیاز به مطالعات عمیق و ژرف دارد. نوروز همچنان زنده خواهد بود؛ چرا که پیام زندگی و نوشدگی دارد. نوروز را گرامی میداریم که خرد و تفکر بیبدیل نیاکان ما را به یاد میآورد؛ مردمانی که در بخش بزرگی از جغرافیای این منطقه سکنا داشتند و مهربانی و روشنایی را نماد انسانیت و فضیلت میدانستند. از نوروز باید به عنوان آیین مردمی و مردمداری یاد کرد.
بنیامین شوارتز آیین را به این صورت تعریف میکند: «تمامی هنجارگذاریهای رفتاری عینی؛ اعم از مناسک، مراسم، آداب، یا رفتار عمومی، که موجودات انسانی و جانها را با هم در شبکههایی از نقشهای میانکنشی در خانواده، در جامعهی بشری، و با قلمرو روحانی فراسو پیوند میدهد».
نوروز تان خجسته باد!
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=1910