نویسنده: محمد کاظم کاظمی
برنامهی ما در چند روز اخیر، به بهسازی زبان فارسی و معادلگزینی برای واژگان بیگانه رسیده است. در این میان از نقش فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفتیم و دیدیم که در ایران، چه بسیار از واژگان بیگانه، به وسیلهی فرهنگستان با کلمات فارسی عوض شده است.
اما در عین حال، گفتیم که بعضی موانع نیز بر سر راه این فارسیسازیها وجود دارد که بعضی به فرهنگستان برمیگردد و بعضی، عوامل اجتماعی و فرهنگی است. در این برنامه به این عوامل اشارهای میکنیم.
در واقع یکی از مشکلات بزرگ که بر سر راه خالصسازی زبان فارسی وجود دارد، علاقهای است که بسیاریها به پدیدههای خارجی دارند و به کار بردن واژگان خارجی را بخشی از فرهنگ و آداب و تمدن و دانش بالای انسانی میشمارند.
این قضیه را به خصوص در فضاهایی که جوانان بیشتر حضور دارند میبینیم. خیلی از جوانهای امروز که به خصوص از دریچهی فضای مجازی با جهان پهناور آشنا شدهاند، در آن فضا بیشتر با کلمات انگلیسی مواجه هستند. خیلی از آنها فلمهای خارجی میبینند و گاهی حتی فلمها را به زبان اصلی میبینند. معمولاً زبان انگلیسی این جوانها خوب است و این هم بر ذهن آنها اثر میگذارد. شخص موقعی که برای یک مفهوم، در پی کلمهای هست، کلمهی انگلیسی سریعتر به ذهنش میآید. مثلاً به جای کلمهی «اندازه»، «سایز» میگوید یا به جای کلمهی «زمان»، «تایم» میگوید. مثلاً میگوید که من برای این کار زیاد تایم ندارم. خیلی از جوانها، امروز کلمهی «اوکی» را به معنی «خوب و درست» به کار میبرند. مثلاً میگویند که من با فلان چیز اوکی هستم.
جنبهی اقتصادی موضوع هم در این زمینه مهم است. شما تصور کنید که به یک رستوران رفته باشید و اسم غذاها فارسی و انگلیسی باشد. خیلی از جوانها دوست دارند غذایی را انتخاب کنند که یک اسم شیک خارجی دارد. نه تنها در مورد غذاها و نوشیدنیها، که در مورد اصطلاحات مروج در کافهها و فضاهای تجمع جوانها این قضیه دیده میشود.
و متأسفانه متولیان و مسئولان نهادهای رسانهای و رسمی نیز نتوانستهاند همپای این تحولات حرکت کنند و جلوههای دلپذیر فرهنگ و آداب و رسوم ملی و قدیمی کشور را به این نسل معرفی کنند. نه تنها این کار را نکردهاند، بلکه خیلی وقتها خرافات و اموری را که زمانشان گذشته است، به عنوان میراث ملی و مذهبی به نسل جوان معرفی کردهاند و آنها را دلزده ساختهاند. همهی اینها متأسفانه بر وضعیت زبان فارسی اثر گذاشته است.
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=2076
