نویسنده: محمد کاظم کاظمی
ما در برنامه‌های پیش گفتیم که با وجود نامهربانی‌های حکومت‌های معاصر افغانستان نسبت به زبان فارسی، جمع زیادی از ادبا و نویسندگان افغانستان بوده‌اند که برای حفظ و بهسازی این زبان کوشیده‌اند. یکی از افراد مؤثر در این جمله، اعظم رهنورد زریاب داستان‌نویس و پژوهشگر معاصر افغانستان بود.
رهنورد زریاب در سال ۱۳۲۳ شمسی در کابل به دنیا آمد. تحصیلات را تا سطح لیسانس در کابل ادامه داد و دانشنامه‌ی فوق لیسانس را از انگلستان به دست آورد. او پس از تحصیلات به کشور برگشت و مشغول خدمت شد. زریاب از آن دسته ادبای افغانستان است که با وجود این که امکان زندگی در خارج کشور برایش فراهم بود و حتی به دلیل جنگ‌های داخلی و مشکلات دیگر، چند بار هم ناچار به مهاجرت‌های کوتاه شد، هیچ‌وقت مقیم کشورهای خارج نشد و به کشور برگشت و در کنار مردم، به خدمت برای ادبیات و زبان فارسی پرداخت.
حوزه‌ی اصلی کار زریاب، داستان‌نویسی است و او یکی از سه چهار نفر داستان‌نویس برتر قرن اخیر افغانستان به حساب می‌آید. ولی ما در این برنامه به دلیل این که موضوع بحث ما مسائل زبان فارسی است، به خدمات او برای زبان فارسی می‌پردازیم. البته این نکته گفتنی است که او در داستان‌های خویش نیز کوشیده است که یک زبان فارسی سالم و برخوردار از همه امکانات این زبان به کار گیرد.
نقش مهم زریاب برای زبان فارسی در دو دهه‌ی اخیر، حضور او در نهادهای فرهنگی دولتی و غیردولتی افغانستان بود. او مدتی مشاور وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان بود که البته در این مدت چندان کار ثمربخشی در وزارت انجام نمی‌شد. ولی مدتی نیز به عنوان مشاور و سرویراستار با بعضی رسانه‌ها، به خصوص تلویزیون طلوع همکاری می‌کرد. او در آنجا برای سالم‌سازی و خالص‌سازی زبان رسانه‌ای خیلی فعالیت کرد و بسیار واژگان و اصطلاحات بیگانه، به خصوص از انگلیسی را به زبان فارسی برگرداند و در سطح رسانه‌ها رواج بخشید.
او هم‌چنین در زمانی که دولت افغانستان سعی می‌کرد کلمات فارسی را از رسمیات افغانستان کنار بزند، خیلی در این مورد مقاومت می‌کرد و با روشنگری‌های خودش در تلویزیون و دیگر رسانه‌ها، با استدلال و دلایل متین، در برابر این اقدامات واکنش نشان می‌داد.
اعظم رهنورد زریاب، پس از عمری خدمت به ادبیات و زبان فارسی افغانستان، در سال ۱۳۹۹ شمسی در کابل درگذشت.
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=2023
