نویسنده: محمد کاظم کاظمی
سلام بر دوستان گرامی، شنوندگان برنامه‌ی «زبان نیاکان» بحث ما به ورود بی‌رویه‌ی واژگان انگلیسی به فارسی افغانستان در دو دهه‌ی اخیر رسیده است، یعنی از زمانی که حکومت‌های بعد از طالبان در سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ بر سر قدرت بودند و افغانستان در ارتباط بی‌سابقه با کشورهای غربی بود. ورود واژگان زبان انگلیسی در این دوره در فارسی افغانستان به حدی بود که در بسیار مواقع حتی این زبان را برای کسانی که خارج از این فضا زندگی کرده بودند، غیر قابل فهم می‌ساخت.
این قضیه دلایل متعدد داشت. جمع زیادی از متخصصان و دولتمردان افغانستان که در کشورهای اروپایی تحصیل کرده بودند، به افغانستان برگشتند و مصدر کار شدند. خود رئیس جمهورهای افغانستان، قبل از این دوره ساکن امریکا بوده‌اند و تکلم‌شان با جامعه‌ی امریکایی به انگلیسی بوده است. به خصوص که زبان مادری یا قومی‌شان هم در واقع فارسی نبوده و پشتو بوده است.
اما قضیه به همین جا خاتمه پیدا نمی‌کرد. خیلی از مؤسسات غیردولتی خارجی در این مدت در افغانستان مشغول فعالیت شدند. مسئولان این‌ها یا غربی‌ها بودند، یا تحصیل‌کردگان در غرب. مکاتبات اداری در این مؤسسات معمولاً به انگلیسی انجام می‌شد و حتی کارمندان افغانستانی آن‌ها نیز ناچار بودند که زبان انگلیسی یاد بگیرند. به همین دلیل یک موج انگلیسی‌آموزی در افغانستان در بین جوانان به راه افتاد. مؤسسات آموزش زبان انگلیسی رونق گرفت و یک گروه دیگر از متخصصان و کارمندان افغانستان که پیش از این چندان با این زبان آشنایی نداشتند، انگلیسی‌دان شدند.
طبیعتاً آشنایی با یک زبان، خیلی از کلمات آن را برای شخص ذهن‌نشین می‌کند. کسی که بخشی از وقت خود را در مؤسسه‌ی آموزش زبان انگلیسی گذرانده و بخشی از وقت را هم در اداره یا مؤسسه‌ی کاری خود به انگلیسی صحبت کرده و نوشته است، وقتی به خانه و بازار هم می‌رود، این کلمات ناخواسته بر زبان او جاری می‌شوند و این در محیط‌های بیرون و خانه هم اثر می‌گذارد.
مسأله‌ی دیگر این بود که خیلی از این خارجیان، در بازارها، رستوران‌ها و محیط‌های عمومی افغانستان حضور داشتند و مردم افغانستان ناچار خدمات مربوطه را به زبان انگلیسی ارائه می‌کردند. کم کم منوهای غذای رستوران‌ها پر شد از کلمات انگلیسی‌ای که فهمیدنشان برای خود مردم افغانستان هم دشوار بود.
خوب دوستان، وقت این برنامه به پایان رسید و باقی صحبت، ماند برای برنامه‌ی بعد.
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=1741
