نویسنده: محمد کاظم کاظمی

معرفی کتاب «غلط ننویسیم»

صد و شصت و یکمین برنامه‌ی زبان نیاکان را پشت سر گذاشتیم و در بیست برنامه‌ی اخیر، بحث ما کلاً به خطاهایی اختصاص داشت که در میان گویشوران زبان فارسی رایج است.

ما در این برنامه‌‌ها سعی کردیم این خطاها را دسته‌بندی کنیم و مواردی را به عنوان نمونه ذکر کردیم. طبیعتاً تعداد این‌ها بسیار زیاد است و ما به منابعی نیاز داریم که در مواقع لزوم به آن‌ها مراجعه کنیم. در این چند برنامه‌ی پیش روی، می‌کوشیم که بعضی از این منابع مفید را به شما معرفی کنیم.

شاید فعلاً معروف‌ترین کتاب در زمینه‌ی دشواری‌های نگارش فارسی، کتاب «غلط ننویسیم» باشد، کتابی که بارها به چاپ رسیده و از منابع معتبر در این زمینه به حساب می‌آید.

کتاب را شادروان ابوالحسن نجفی زبان‌شناس و پژوهشگر ارجمند زبان و ادب فارسی نوشته است. نجفی هم مترجم توانایی بود، هم در حوزه‌ی نگارش صاحب تخصص بود و هم در زمینه‌ی وزن شعر فارسی تحقیقات معتبری دارد. او در سال ۱۳۰۸ در نجف به دنیا آمد و در سال ۱۳۹۵ در تهران درگذشت. عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود و صاحب تألیفات بسیار، از جمله همین کتاب «غلط ننویسیم».

این کتاب نزدیک ۴۵۰ صفحه دارد در آن، این دشواری‌ها بر اساس حروف الفبا بیان شده‌اند. خصوصیت جالب کتاب «غلط ننویسیم» این است که ابوالحسن نجفی در آن، در کنار بیان معنی درست و دقیق کلمات، شواهدی از متون ادب فارسی نیز نقل کرده است. مثلاً در مورد کلمات «رُستن» و «رَستن» که باری ما هم در مباحث خود به آن‌ها پرداختیم، در این کتاب چنین می‌خوانیم:

در لفظ و معنای این دو فعل نباید اشتباه کرد. رَستن گونه‌ی «رهیدن» و به معنای رهایی‌یافتن است. حافظ می‌گوید «در ره عشق از آن سوی فنا صد خطر است / تا نگویی که چو عمرم به سر آمد رَستم» اما رُستن گونۀ روییدن و به معنای «از زمین برآمدن، سبزشدن» است. مثال از حافظ: «نازنین‌تر ز قدت در چمن ناز نرُست / خوش‌تر از نقش تو در عالم تصویر نبود»

روح ابوالحسن نجفی شاد که از خادمان بزرگ زبان فارسی دری بود و با کتاب ماندگار «غلط ننویسیم»، گامی بزرگ برای رفع دشواری‌های گفتاری و نوشتاری در این زبان برداشت.