اسکندر ختلانی شاعر، روزنامه‌نگار و مترجم تاجیکستانی
اسکندر ختلانی در 30 مهرماه/ میزان 1333 در شهر کولاب تاجیکستان دیده به‌جهان گشود. آموزش‌های ابتدایی را تا دوره‌ی دبیرستان، در زادگاهش سپری کرد؛ سپس وارد دانشگاه ادبی ماکسیم گورکی در مسکو شد و در کنار دانشجویی در بخش برون‌مرزی رادیوی شوروی به‌کار خبرنگاری پرداخت. پس از پایان دوره‌ی دانشجویی مدتی در هفته‌نامه‌ی «ادبیات و صنعت» در شهر دوشنبه مشغول کار شد. در زمان اشغال افغانستان به وسیله‌ی نیروهای نظامی اتحاد جماهیر شوروی، اسکندر چونان سرباز به کابل آمد و مدتی به‌عنوان مترجم زبان فارسی و روسی با رایزن روسی ریاست جمهوری وقت افغانستان و مقامات دو کشور، کار کرد.
او در عین زمان به‌عنوان استاد دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه کابل نیز ایفای وظیفه کرد و مجموعه‌ی شعری خود را با نام «صدای پای واژه‌ها» در سال 1367ه.خ. در کابل منتشر ساخت. البته این سومین مجموعه‌ی شعری اسکندر بود و پیش از آن دو مجموعه‌ی دیگر از شعرهایش را در تاجیکستان به‌دست نشر سپرده بود. پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان، ختلانی به مسکو برگشت و مدتی به‌عنوان خبرنگار بخش فارسی رادیوی بی‌بی‌سی کار کرد. او پس از بازگشت از مسکو نخستین نشریه‌ی آزاد تاجیکی را با نام «مژده» در کشورش بنیان‌گذاری کرد و در نگارش آن از دو خط سیریلیک و فارسی استفاده کرد. او بدین باور بود که با تأسیس این نشریه در تحکیم روابط پارسی‌زبانان منطقه نقش مهم ایفا کرده است.
اسکندر ختلانی متخلص به عیدی‌زاده مدتی به‌عنوان خبرنگار بخش تاجیکی رادیوی آزادی نیز کار کرد و سرانجام در روز پنج‌شنبه 31 شهریور/ سنبله 1379 در منزلش در مسکو با شلیک گلوله به‌قتل رسید. علت قتل او را پوشش خبری جنگ روسیه در چچن بیان کرده‌اند که در آن زمان موضوعی حساس برای روسیه بود. قاتلان وی تا کنون شناسایی نشده‌اند.
نمونه‌ی شعر:
در خون من غرور نیاکان نهفته است
خشم و ستیز رستم دستان نهفته است
در تنگنای سینه‌ی حسرت‌کشیده‌ام
گهواره‌ی بصیرت مردان نهفته است
خاک مرا جزیره‌ی خشکی گمان مبر
دریای بیکران و خروشان نهفته است
خالی دل مرا تو ز تاب و توان مدان
شیر ژیان میان نیستان نهفته است
پنداشتی که ریشه‌ی پیوند من گسست
در سینه‌ام هزار خراسان نهفته است
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=1018
