کتاب محبوب القلوب یکی از آثار ترکی امیرعلیشیر نوایی با ترجمهی فارسی احمد حسینی مروی نویسنده، پژوهشگر، نواییشناس و مترجم زبان ترکی جغتایی از سوی مؤسسهی پژوهشی بایسنغر با همکاری مالی آژانس انسجام و همکاری ترکیه (تیکا) در هرات، چاپ و نشر گردید.
محبوب القلوب آخرین اثر امیرعلیشیر نوایی است که در سال ۹۰۶ه.ق/ ۱۵۰۱م. نوشته شده است. این کتاب به سبک پندنامهها و سیاستنامههای پارسی و با الهام از بهارستان مولانا جامی به زبان ترکی نگارش یافته است. در گذشتههای دور و نزدیک برخی دیگر از آثار ترکی نوایی به زبان فارسی ترجمه شده است. از برخی از آثار ترکی نوایی چند ترجمهی فارسی وجود دارد؛ مانند: مجالسالنفائس که توسط فخری هروی، حکیم شاه محمد قزوینی و دیگران به فارسی برگردان گردیده است.
با وجود اهمیت کتاب محبوب القلوب از لحاظ احتوای معلومات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در روزگار تیموریان هرات، تا کنون این اثر امیرعلیشیر نوایی وزیر دانشمند دربار سلطان حسین بایقرا، به فارسی برگردان نشده بود. ترجمهی این اثر برای مخاطبان فارسیزبان کاری ارزشمند است که پژوهشگر جوان و نواییشناس ورزیده، آقای احمد حسینی مروی، این مهم را برآورده ساخته و جای خالی این کتاب پراهمیت را در جامعهی پارسیزبان پر ساخته است.
مترجم در مقدمهی جامعی که بر این کتاب نگاشته به نکات مهمی از زندگی فرهنگی و سیاسی نوایی اشاره و آن را تحلیل و بررسی موشکافانه میکند. او زبان آثار نوایی را چنانکه در جدول نشان داده، بیشتر ترکی و گاه فارسی معرفی میکند و از اینکه نوایی به زبان پشتو شعری سروده باشد؛ ابراز تردید میکند و دلایل آن را با دقت بیان میدارد. این مسأله را در پاسخ به نوشتار کسانی طرح میکند که ادعا کرده بودند که نوایی به زبان پشتو نیز اشعار یا دیوانی دارد.
حسینی مروی در بارهی ترجمهی فارسی محبوبالقلوب در مقدمهی خود چنین مینگارد: «محبوب القلوب نخستین بار در سال ۱۲۰۸ه.ق. با عنوان مرغوبالفؤاد در لکنهوی هند توسط میرزا محمد ظهیرالدین اظفری گورکانی به فارسی ترجمه شد. تنها دستنویس شناختهشده از این ترجمه در کتابخانهی دانشگاه پنجاب لاهور در پاکستان نگهداری میشود که تا اکنون دسترسی به آن برای نگارنده میسر نبوده است. این کتاب حاوی معلومات خوب و مفصلی در مورد زندگی اجتماعی عصر مؤلف و دورهی تیموریان است. مطالعهی این اثر، خواننده را با اوضاع، احوال، ارزشها، هنجارها و ناهنجاریهای آن دوره آشنا میسازد. دومین ترجمه از محبوب القلوب به زبان فارسی، ترجمه و تصحیحی است که اکنون پیش روی خوانندگان وجود دارد» (مقدمهی مترجم، ۲۷- ۲۸).
چنانکه پیدا است، ترجمهی کتاب محبوب القلوب از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است که توجه پژوهشگران را برانگیخته بوده و خوشبختانه این مهم با سعی و تلاش پژوهشگر پرتلاش احمد حسینی مروی، مؤسسهی پژوهشی بایسنغر و دفتر تیکا در هرات اقبال چاپ و نشر یافته است و اکنون این مأمول مهم برآورده گردیده است. پارسیبان چاپ این اثر ارجمند را خجستهباد میگوید و برای دستاندرکاران این کتاب مستطاب آرزوی توفیق بیشتر دارد.
آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=1240
