زندگی‌نامه‌ی استاد عبدالکریم تمنا (۱۳۱۹ تا ۱۴۰۲ خورشیدی)

21 اسد 1402
2 دقیقه
زندگی‌نامه‌ی استاد عبدالکریم تمنا (۱۳۱۹ تا ۱۴۰۲ خورشیدی)

عبدالکریم تمنا هروی در سال 1319 هجری خورشیدی در روستای سروستان ولسوالی انجیل شهر هرات دیده به جهان گشود. پدرش مردی باسواد و کتاب‌خوان بود که اندکی پس از تولد وی درگذشت. هنوز چهار بهار از عمرش نگذشته بود که سایه‌ی ُپرمهر مادر نیز از سرش پر کشید و تحت سرپرستی مادرکلان و اقوام مادری قرار گرفت. شوق به آموختن از آوان کودکی در وی آشکار بود از همین روی مقدمات علوم و خواندن کتاب‌های عربی را به رسم آن روزگاران در نزد علمای محل چون «حاج آخوند محمدافضل سروستانی» فراگرفت. از سال 1340 سروده‌ها و نوشته‌هایش در روزنامه‌ی «اتفاق اسلام» به چاپ می‌رسید. در سال 1345 به عنوان مدیر کتابخانه‌ی عامه‌ی هرات برگزیده شد و فصل جدیدی در دنیای او که سرشار از شوق کتاب‌خواندن و پژوهش در ادبیات پارسی بود، آغاز گشت. در سال 1347 بود که همکاری با جریده‌ی ملی ترجمان که به همت داکتر عبدالرحیم نو ین و مرحوم استاد علی‌اصغر بشیر به نشر می‌رسید را آغاز و به عنوان یکی از نویسندگان فعال آن به جامع‌ی ادبی معرفی گردید. در سال 1356 به حیث فرماندار و حاکم زنده‌جان تقرر یافت. چون این موقف با طبع لطیف، بی‌آلایشی و روحیات منحصر به فردش هم‌خوانی نداشت بعد از مدت کوتاهی با باقی گذاشتن خاطراتی خوش به خواست خود از این مقام انصراف داد. در سال 1355 در لویه‌جرگه عضویت یافت و صدای مردم خود شد. در سال 1357 با تغییر وضعیت کشور همانند بسیاری دیگر از کار برکنار و چند وقتی را به حیث عضو ریاست دایرةالمعارف و مدیر ارتباطات در ریاست هنر در کابل انجام وظیفه کرد تا این که در زمستان 1357 دوباره به جایگاه دل‌خواه خود مدیریت کتابخانه‌ی عامه‌ی هرات تعیین شد. بعد از هجوم رسمی ارتش سرخ روسیه به افغانستان در زمستان 1358 ترک وطن کرد و رهسپار ایران شد. بعد از ورود به ایران شوق دیدار مشاهیر ادب و فرهنگ آن دیار وی را بر آن داشت تا به تهران برود و با این فرزانگان و محافل ادبی آن دیار ارتباط نزدیک‌تری داشته باشد و چنان شد که می‌خواست. نوشته‌ها و سروده‌های عبدالکریم تمنا در مجلات و روزنامه‌های نامی ایران چون مجلۀ فرهنگی و هنری بخارا با مدیریت علی دهباشی و روزنامه‌ی اطلاعات به سرپرستی سید محمود دعایی به طور پیوسته نشر می‌شد. همکاری و حضور همیشگی او در بنیاد فرهنگی نیشابور به سرپرستی استاد فریدون جنیدی و آشنایی با دکتر چنگیز پهلوان باعث شد تا در سال 1371 کتاب «نمونه‌های شعر امروز افغانستان» از سوی این بنیاد و با کوشش چنگیز پهلوان نشر شود که عبدالکریم تمنا در گردآوری مطالب این کتاب نقش بسزایی داشت. ویرایش و مقابله‌ی کلیات دیوان غلام محمد طرزی همراه با دکتور ننگیالی طرزی یکی دیگر از فعالیت‌های ادبی اوست. این کتاب در سال 1381 در تهران به نشر رسیده است. عبدالکریم تمنا شاعر و نویسندهای بی‌ادعا و فروتن است به همین سبب هیچ‌گاه تمایلی به انتشار سروده‌ها و آثار پژوهشی خود نداشته است. در سال 1395 به اصرار دوستان و فرزندان مجموعۀ سروده‌هایش به نام «پیوند عمر» و سپس در سال ۱۳۹۹ به همت موسسه پژوهشی بایسنغر «ارج‌نامه‌ی» ایشان چاپ شد. در این کتاب مقالات ادبی استاد تمنا و هم‌چنین نوشته‌هایی از دوستان در مورد ایشان گنجانده شده است.

استاد عبدالکریم تمنا به روز ۱۹ اسد/شهریور ۱۴۰۲ خورشیدی دور از زادگاهش، به سن ۸۳ سالگی در منزل خود در مشهد دار فانی را وداع گفت.

 

روانش شاد باد.

آدرس کوتاه : www.parsibaan.com/?p=337


مطالب مشابه
پاژن

پاژن

29 میزان 1403
پیچیده در حریر

پیچیده در حریر

28 میزان 1403